Een kostprijs kan een belangrijke rol spelen bij het inperken van de professionele autonomie van medici. Dit accountinginstrument levert in zekere zin een vorm die over de inhoud regeert. Buitenstaanders (dat wil zeggen actoren van buiten de medische professie) kunnen het instrument gebruiken om de doelmatigheid van zorgactiviteiten te beïnvloeden. Tot die buitenstaanders behoren overheidsorganen die in een context van benchmarking en/of bekostiging invloed willen uitoefenen. Die invloed krijgt vooral gestalte via processen van standaardisering en economisering. De kring van beïnvloedende buitenstaanders kan worden uitgebreid via de invoering van marktwerking. De resulterende versterking van de transformatie van een ‘geneeskunst’ in een ‘geneeskunde’ heeft doelmatigheidsvoordelen, maar kan ook ongewenste neveneffecten hebben.