Wetenschappelijke kennis voor het accountancy- en controlling-werkveld wordt onder andere gepubliceerd in journals (tijdschriften) op het gebied van (management) accounting, auditing, accounting information systems en management control. De internationale top bestaat, afhankelijk van de definitie uit circa 10 tot 15 journals die jaarlijks ca. 400 tot 600 artikelen publiceren. Vaak hebben alleen universiteitsbibliotheken en onderzoeksinstituten deze journals in hun collectie. Ondanks ontwikkelingen op het gebied van “open access” journals en uitgave in eigen beheer door onderzoekers zijn deze artikelen voor de praktijk nauwelijks beschikbaar. De beschikbare wetenschappelijke kennis is voor beroepsbeoefenaars lastig te ontsluiten: zoeken is tijdrovend en inzicht in de juiste zoekmethodes en zoektermen is noodzakelijk (zie ook Tucker and Lowe 2014; Parker et al. 2011). Op het gebied van het ontsluiten van de kennis uit deze tijdschriften zijn er wel veelbelovende ontwikkelingen, maar deze gaan niet snel.³ Het totaal aantal journals, inclusief de meer nationaal georiënteerde tijdschriften, is door ons niet in kaart gebracht maar loopt in de honderden. Tezamen publiceren deze wereldwijd duizenden artikelen per jaar, veelal in het Engels, maar ook in de eigen lokale talen.

Vakliteratuur bestaat uit de zogenaamde managementboeken en uit vakbladen. Ten aanzien van de categorie managementboeken kan worden gesteld dat er in ieder geval in kwantitatieve zin een groot aanbod is. Op een website als Amazon.com zijn meer dan 1 miljoen boeken te vinden die als zodanig worden aangemerkt. Een klein gedeelte hiervan heeft enigerlei vorm van basis in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Ten aanzien van de overige vakliteratuur uiten academici de zorg dat beroepsbeoefenaars misleid kunnen worden op het moment dat ze adviezen opvolgen die uitsluitend normatief zijn of gebaseerd zijn op uitsluitend anekdotisch bewijs (Merchant 2012).

In de eerdergenoemde subsystemen van kennisvalorisatie zijn (interne en externe) consultants als experts mogelijk een relevante schakel tussen de onderzoekers en de praktijk. Een consultant kan wetenschappelijke kennis vertalen in praktisch hanteerbare oplossingen die zich bij voorkeur ook aantoonbaar bewezen hebben (Duncan 1972). Beroepsbeoefenaars (waartoe consultants zelf ook kunnen behoren) en organisaties die op wetenschappelijk bewijs gestoelde oplossingen zoeken, zijn bereid de consultants (dan wel de adviesbureaus die deze consultants in dienst hebben) hiervoor te betalen (Merchant 2012). Onze verwachting op basis van eigen ervaringen, is overigens dat de meeste consultants geen wetenschappelijke kennis aan de bron verzamelen en interpreteren, maar de kennis die beschikbaar is vanuit vakliteratuur en andere, hierna door ons benoemde bronnen, aggregeren, selecteren en toepasbaar maken. Op deze wijze voegen zij waarde toe aan hun eigen organisatie of aan de organisatie van hun klant.

In dit onderzoek richten wij ons op de overdracht van wetenschappelijke kennis buiten het kader van de (wetenschappelijke) opleiding die een beroepsbeoefenaar volgt of heeft gevolgd. Zowel vanuit de wetenschappelijke wereld als vanuit de wereld van beroepsbeoefenaars worden in dit kader bijeenkomsten georganiseerd waar over lopend of uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek informatie wordt gedeeld. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van seminars, webinars, trainingen, demonstraties en discussiebijeenkomsten. Op (internationale) wetenschappelijke conferenties ligt de nadruk vooral op de innovatie en methodologische aspecten van het onderzoek. Voor zover wetenschappelijk onderzoek een onderwerp is bij de door en/of voor de beroepsbeoefenaars georganiseerde evenementen, staat de toepasbaarheid (praktische relevantie) ervan centraal. In Nederland zijn grootschalige voorbeelden hiervan de Accountantsdag (NBA) en de CFO-dag (Alex van Groningen).

Als laatste kanaal voor de overdracht van wetenschappelijke kennis identificeren wij de (overige) media. Hieronder vallen dagbladen, weekbladen, nieuwssites op Internet, etc. In de exacte wetenschappen worden belangrijke onderzoeksresultaten in deze media regelmatig besproken, met referentie aan de publicatie van de onderzoekers en hun ontdekking, en hierbij ligt de nadruk op het duidelijk maken van de relevantie van het onderzoek aan een groter (leken)publiek. Deze journalistieke vorm van disseminatie (verspreiding) van onderzoeksresultaten is in onze waarneming op het gebied van accountancy en controlling beperkt⁴. Een alternatief hiervoor dat wel steeds populairder wordt, betreft de onlinecommunicatie op websites door de “science community” zelf. Mewburn and Thomson (2013) constateren dat onlinecommunicatie een uitstekende manier is voor wetenschappers zelf om hun kennis te verspreiden. Zij tonen aan dat 40% van de blogs gerelateerd zijn aan de disseminatie van onderzoek en dat 70% van alle blogs worden geschreven door wetenschappers zelf. In analogie met de wetenschappelijke journals, maar dan sneller, zien wij ook hier de grens vervagen tussen de vakliteratuur (die via een uitgever verspreid wordt) en de direct door de auteur verspreide informatie online.

In het vervolg van ons onderzoek hebben wij ons gericht op de vraag in hoeverre accountants en controllers als beroepsbeoefenaars daadwerkelijk gebruik maken van de hiervoor onderscheiden mechanismen, om op de hoogte te blijven van wetenschappelijke ontwikkelingen.

Het door ons in het voorjaar van 2016 uitgevoerde onderzoek is empirisch exploratief van aard en bestaat uit twee stappen. Allereerst hebben wij een aantal interviews gehouden om ons begrip omtrent de mechanismen van kennisoverdracht tussen wetenschap en beroepsbeoefenaars die wij vanuit de literatuur en onze eigen waarneming hebben verkregen, te verdiepen. Als tweede stap hebben wij middels een survey (vragenlijstonderzoek) bij beroepsbeoefenaars geïnventariseerd welke behoefte zij hebben aan wetenschappelijke kennis en via welke kanalen zij deze kennis verkrijgen. Op basis hiervan hebben wij getracht aanwijzingen te vinden voor verschillen in de achtergrond van de beroepsbeoefenaars en de behoefte en het gebruik van wetenschappelijk onderzoek.

Om een beter beeld te krijgen van het valorisatieproces binnen het vakgebied Accountancy & Controlling en om de vragen voor een survey te ontwikkelen zijn semigestructureerde interviews gehouden met twee universitair medewerkers (een hoogleraar auditing en een docent internal control, beiden met praktijkervaring en beiden registeraccountant) en twee consultants, om precies te zijn een manager consulting en een senior manager van de advisory afdeling van een grote accountantsorganisatie. Met de geïnterviewden is afgesproken dat de uitkomsten anoniem verwerkt zouden worden. De interviews namen een half uur tot een uur in beslag; de vragen hadden met name betrekking op de waarneming van de geïnterviewde over de bruikbaarheid en het gebruik van wetenschappelijk onderzoek in de praktijk. Voor de academici met praktijkervaring is een uitgebreider script gehanteerd dan voor de consultants, aangezien zij meer inzicht kunnen verschaffen in wetenschappelijk onderzoek zelf.

Ook uit deze interviews blijkt dat de aansluiting tussen wetenschappelijke kennis en de praktijk voor verbetering vatbaar is. De geïnterviewde adviseurs vinden dat de ontwikkeling van voor hun werk relevante kennis in de praktijk sneller gaat dan in de wetenschap en dat het volgen van die ontwikkeling in de praktijk relevanter is dan het bijhouden van wat er op het gebied van wetenschappelijk onderzoek gebeurt. Een universitair medewerker signaleert vooral de behoefte van individuele accountants om de kennis over de (toepassing van) de wet- en regelgeving goed bij te houden en ziet de toegevoegde waarde van wetenschappelijk onderzoek voor hen daarnaast vooral in het verkrijgen van begrip over hoe de context (bijvoorbeeld de branche) waarin een organisatie zich bevindt, van invloed kan zijn op het succes of het falen van praktische oplossingen voor problemen. Voor accountants- en adviesorganisaties als geheel ziet hij het grote belang van het op de hoogte blijven van wat er op het gebied van wetenschappelijk onderzoek speelt, bijvoorbeeld ten einde de controlemethodes te verbeteren. De andere universitair medewerker ziet de vertaalslag van theorie naar praktijk als noodzakelijk vanwege de aversie van de beroepsbeoefenaars tegen de in hun ogen vaak “droge” en “theoretische” benadering van onderzoekers.

Samenvattend bevestigen de interviews het beeld dat ontwikkelde wetenschappelijke kennis een rol kan spelen in accountancy en controlling, maar dat deze kennis niet zonder transformatieproces ontsloten kan worden. De bewegingsvrijheid van de beroepsbeoefenaars hierbij is wisselend. Accountants zullen mogelijk meer focus hebben op de toepassing van wet- en regelgeving en minder kunnen “experimenteren” met het toepassen van nieuwe inzichten dan adviseurs.

De ontwikkelde vragenlijst bestaat uit drie onderdelen. Het eerste deel bevraagt de respondenten over het belang dat zij hechten aan wetenschappelijk onderzoek, het tweede gaat in op de kanalen via welke wetenschappelijke ontwikkelingen gevolgd worden en het derde deel betreft vragen omtrent de persoonlijke achtergrond van de respondenten. Voor het opstellen van de vragenlijst is naast relevante wetenschappelijke literatuur, gebruik gemaakt van inzichten die verkregen zijn uit de gehouden interviews.

De vragenlijst bestaat uit twintig vragen. De vragen omtrent het belang van wetenschappelijk onderzoek en de gebruikte kanalen zijn grotendeels meerkeuzevragen met antwoordmogelijkheden op een zevenpunts likertschaal. De vragenlijst is vooraf getest op duidelijkheid van de vragen in een pilot met vijftien masterstudenten. Aan de studenten werd gevraagd om de vragenlijst in te vullen en vervolgens te reflecteren op de mate waarin zij de vragen helder, consistent, bruikbaar en relevant vonden. Op basis van de uitkomsten is de vragenlijst bijgesteld en definitief gemaakt. De vragenlijst is afgenomen met behulp van een online tool (Survio)⁵ en is in samengevatte vorm opgenomen in bijlage 1.

De deelnemers zijn geselecteerd uit een groep beroepsbeoefenaars die grotendeels op academisch en postacademisch niveau opgeleid zijn tot accountant of controller en die werkzaam zijn in de eerste lijn als financieel manager, in de tweede lijn als controller, risk manager, etc., of als externe accountant of adviseur⁶. Binnen de groep accountants zijn zowel afgestudeerde en ingeschreven registeraccountants benaderd, als accountants in opleiding.

Voor de selectie van de deelnemers is gebruik gemaakt van het professionele netwerk van de onderzoekers. In totaal zijn er 114 respondenten benaderd. De verdeling over de functies is opgenomen in tabel 1.

Tabel 1.Download as CSV 

Steekproefselectie.

	Totale steekproef	Eerstelijn	Tweedelijn	Adviseurs	Accountants
Benaderd	114	29	23	23	41
Percentage van gehele steekproef	100	25	20	20	35

De link naar de online-vragenlijst is opgenomen in een e-mail die afzonderlijk naar alle respondenten is verstuurd. Om ervoor te zorgen dat de non-respons zo beperkt mogelijk bleef, bevatte de e-mail naast de link ook een korte beschrijving van de doelstellingen van het onderzoek. Tevens is de duur van de vragenlijst opgenomen en een garantie dat anonimiteit wordt gewaarborgd.⁷ De data die via Survio verzameld is, is omgezet in een dataset.

Deze paragraaf geeft een overzicht van de resultaten van het onderzoek. Allereerst zullen de responspercentages worden gepresenteerd, daarna de beschrijvende statistiek en de gevonden correlaties.

Tabel 2 geeft een overzicht van de responspercentages per deelnemerscategorie (gemeten met behulp van dummyvariabelen). De overall respons (70,2%) is hoog, wat wij verklaren uit de persoonlijke benadering van de respondenten door de onderzoekers.

Tabel 2.Download as CSV 

Responspercentages.

	Totale steekproef	Eerstelijn	Tweedelijn	Adviseurs	Accountants
Benaderd	114	29	23	23	41
Respons	80 (100%)	19 (24%)	20 (25%)	12 (15%)	29 (26%)
Responspercentage	70,18%	70,37%	86,96%	52,17%	70,73%

Er zijn vier vragen gesteld over het belang van wetenschappelijk onderzoek voor de respondent. Deze vragen betreffen respectievelijk een vraag naar de frequentie van het kennisnemen van wetenschappelijk onderzoek tijdens de carrière (˝Carrière WO˝), het belang voor de eigen professionele ontwikkeling (˝Prof.ontwikkeling˝), het belang voor de organisatieontwikkeling (˝Org. ontwikkeling˝) en de gepercipieerde toepassingsmogelijkheden (“Toepassingsmog.”). Als eerste stap in de bewerking van de data zijn de scores op deze vragen per respondent samengevoegd tot een gecombineerde somvariabele die uitdrukt wat het uiteindelijke belang is dat de respondent aan wetenschappelijk onderzoek hecht. Aan de belangrijke voorwaarde voor deze bewerking dat de variabelen onderling convergent zijn, dat wil zeggen dat zij significant correleren (Leliveld and Blaauwendraad 2013, p.12), wordt voldaan (zie tabel 3).⁸

Tabel 3.Download as CSV 

Correlaties van de variabelen die het belang van wetenschappelijk onderzoek meten.

	Carrière WO	Prof. ontwikkeling	Org. Ontwikkeling	Toepassingsmog.
Carrière WO	-
Prof. ontwikkeling	0,74***	-
Org. Ontwikkeling	0,55***	0,61***	-
Toepassingsmog.	0,58***	0,67***	0,51***	-

* Correlatie is significant op p < 0,10

** Correlatie is significant op p < 0,05

*** Correlatie is significant op p < 0,01

Er is vervolgens voor gekozen om een gemiddelde te berekenen van de hierboven genoemde variabelen en een nieuwe somvariabele te creëren die hierna ˝SomBelang˝ wordt genoemd.

De vragen 7 t/m 11 betreffen het gebruik dat de deelnemer maakt van de onderscheiden kanalen voor informatie over wetenschappelijk onderzoek. Om te waarborgen dat hier inderdaad sprake is van verschillende kanalen (variabelen), is geanalyseerd in hoeverre er sprake is van divergente validiteit. In tabel 4 is te zien dat de scores op de vragen onderling vrijwel niet met elkaar correleren, waaruit kan worden afgeleid dat het valide is dat ze verschillende achterliggende begrippen meten.

Tabel 4.Download as CSV 

Correlaties tussen de variabelen die de gebruikte kanalen meten.

	Int. Wetenschap	Vakliteratuur	Consultants	Evenementen	Media
Int. Wetenschap	-
Vakliteratuur	0,29***	-
Consultants	0,27**	0,31***	-
Evenementen	0,14	0,06	0,19*	-
Media	0,17	0,27***	0,01	0,16	-

* Correlatie is significant op p < 0,10

** Correlatie is significant op p < 0,05

*** Correlatie is significant op p < 0,01

Gemiddeld genomen hebben de respondenten zes jaar werkervaring in hun hoofdfunctie (μ = 6,45; σ = 7,00) en een totale werkervaring van 20 jaar (μ = 19,65; σ = 11,79). De tweedelijnsfunctionarissen hebben gemiddeld genomen de meeste werkervaring (31,1 jaar) en de accountants de minste werkervaring (9,1 jaar). De respondenten zijn over het algemeen afgestudeerd aan de universiteit (88,8%). In tabel 5 zijn de gemiddelde waarden van alle in de verdere analyse gebruikte variabelen weergegeven, per categorie respondent. Een uitgebreidere tabel met standaarddeviaties en medianen is opgenomen in bijlage 2.

Tabel 5.Download as CSV 

Achtergrond respondenten.⁹

	Totale Steekproef	Eerste lijn	Tweede lijn	Adviseur	Accountant
Som. Belang (1-7)	4,50	4,58	4,84	5,10	4,10
Kanaal: Int. Wetenschap (1-7)	2,30	2,30	2,50	2,90	2,00
Kanaal: Vakliteratuur (1-7)	4,60	3,80	4,90	4,30	5,00
Kanaal: Consultant (1-7)	3,70	3,70	4,70	3,80	2,90
Kanaal: Evenementen (1-7)	4,40	4,60	4,75	4,20	4,20
Kanaal: (overige)Media (1-7)	5,50	5,50	5,60	5,30	5,40
Aantal jaren afgestudeerd	19,93	27,74	19,65	25,67	7,10
Aantal jaren werkervaring	19,65	26,80	31,10	26,00	9,50
Aantal jaren werkervaring in de huidige functie	6,45	7,00	6,10	13,30	3,50

Dit overzicht suggereert dat de beroepsbeoefenaars allen bovengemiddeld belang hechten aan de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek, waarbij er wel duidelijke vetschillen zijn tussen de groepen. Accountants blijven achter, met name ten opzichte van adviseurs en tweedelijnsberoepsbeoefenaars. Wij hebben dit resultaat nader onderzocht middels een correlatieanalyse die wij aan het eind van deze paragraaf presenteren.

Ten aanzien van de gebruikte kanalen valt op dat consultants als kanaal, na wetenschappelijke publicaties, het minst en de overige media het meest gebruikt worden om de kennis over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek te verkrijgen. Vakliteratuur en evenementen zitten daartussenin.

Met vraag 12 hebben wij de respondenten een keuzemogelijkheid voorgelegd met de volgende situatieschets: U heeft op een congres informatie ontvangen over onderzoeksresultaten naar verbeteringen in het financieel management die ook voor uw organisatie relevant kunnen zijn. U heeft een aantal opties om hier wat mee te doen. Naar welke optie gaat uw voorkeur uit? Van de gehele steekproef hebben drie respondenten (3,8%) geantwoord dat zij niks met de informatie zouden doen. Het grootste gedeelte van de respondenten (48; 60%) heeft gekozen voor de tweede mogelijkheid: het op eigen kracht verder onderzoeken van de mogelijkheden. 15 respondenten (18,8%) zouden in een soortgelijke situatie een consultant of adviesorganisatie inschakelen en acht respondenten (10%) zou de mogelijke toepassingen in samenwerking met de desbetreffende wetenschappers verder uitzoeken. Tenslotte heeft een zestal respondenten (7,5%) een eigen voorstel gedaan. De ingediende suggesties variëren van het maken van een notitie en het informeren bij de leidinggevende omtrent de mogelijkheden tot het eerst zelf onderzoeken en daarna inschakelen van een expert.

De correlatieanalyse kan aanwijzingen geven voor verbanden tussen de achtergrond van de respondenten enerzijds en gebruik van wetenschappelijk onderzoek en de relevante kanalen anderzijds.

Uit tabel 6 blijkt dat adviseurs veel en accountants juist minder belang hechten aan de resultaten van wetenschappelijk onderzoek (r = 0,19; p = 0,096 en respectievelijk r = -0,28; p = 0,011). Dit moet relatief geïnterpreteerd worden, dat wil zeggen dat er aanwijzingen zijn dat adviseurs en accountants ten opzichte van de eerste- en tweedelijnsfunctionarissen en ten opzichte van elkaar een verschillend belang hechten aan kennis over de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Uit een nadere verdiepende analyse kan overigens worden afgeleid dat het belang van wetenschappelijk onderzoek binnen de groep accountants hoger wordt gewaardeerd door de afgestudeerde accountant (die dus al ingeschreven is in het accountantsregister) dan door accountants die nog in opleiding zijn.

Tabel 6.Download as CSV 

Correlatieanalyse.

	Eerstelijn	Tweedelijn	Adviseur	Accountant
Som. Belang	0,02	0,14	0,19*	-0,28**
Int. Wetenschap	-0,03	0,07	0,18	-0,18
Vakliteratuur	-0,34***	0,12	-0,06	0,23**
Consultants	0,02	0,34***	0,02	-0,33***
Evenementen	0,09	0,14	-0,08	-0,15
Media	0,05	0,06	-0,08	-0,04

* Correlatie is significant op p < 0,10

** Correlatie is significant op p < 0,05

*** Correlatie is significant op p < 0,01

Ten aanzien van het gebruik van de geïdentificeerde kanalen is er evenzo een significante negatieve relatie gevonden tussen het zijn van een beroepsbeoefenaar in de eerste lijn en het bestuderen van vakliteratuur (r = -0,34; p = 0,002) en is de tweedelijnsberoepsbeoefenaar relatief meer dan anderen georiënteerd op het kanaal ˝Consultants˝ (r = 0,34; p = 0,002). Voor accountants geldt dat deze ten opzichte van de andere beroepsbeoefenaars significant minder georiënteerd zijn op de kanalen ˝vakliteratuur˝ (r = -0,23; p = 0,036) en ˝consultants˝ (r = -0,33; p = 0,002).

De resultaten van het onderzoek onder de beroepsbeoefenaars tonen aan dat er wel belang wordt gehecht aan de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Met name accountants hebben overigens duidelijk minder behoefte hieraan dan andere beroepsbeoefenaars. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de externe accountants hun handen zo vol hebben met het toepassen van de relevante regelgeving dat zij geen behoefte hebben aan het vanuit de wetenschap proactief innoveren van hun vak. Bovendien geldt voor de accountants die verbonden zijn aan de grotere kantoren waarschijnlijk dat zij er (terecht) op kunnen rekenen dat de noodzakelijke innovaties die vanuit de wetenschap komen op hun vakgebied, door interne instituties, zoals bureaus vaktechniek en (internationale) ontwikkelafdelingen en door regelgevende instanties zullen worden vertaald in verbeteringen in de controletechnieken en standaarden. Dit is voor accountants derhalve een relevant mechanisme in de valorisatie van wetenschappelijke kennis op het gebied van de accountancy.

Het feit dat juist de accountants in opleiding aangeven het minste baat te hebben bij wetenschappelijke onderzoeksresultaten is echter wel opvallend gegeven het grote aantal van hen dat juist in het recente verleden de keus heeft gemaakt voor een wetenschappelijke opleiding. Op het moment dat de accountants in opleiding de praktijkopleiding hebben voltooid en zijn ingeschreven in het accountantsregister, geldt voor hen hoe dan ook wel de plicht om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in het vakgebied. Dit zou aanknopingspunten kunnen bieden om in deze permanente educatie meer aandacht te geven aan praktisch toepasbare onderzoeksuitkomsten, naast het actualiseren van de kennis op het gebied van wet- en regelgeving.

Adviseurs en tweedelijnsfunctionarissen hechten relatief meer belang aan het kennisnemen van wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Dit kan verklaard worden uit het feit dat zij zelf geacht worden mogelijke praktische toepassingen voor zichzelf en hun organisaties te signaleren. Zij kunnen minder steunen op wat hen intern of door de regelgevers wordt aangereikt, omdat de bredere innovatie op het gebied van accountancy en controlling niet tot het primaire proces van het bedrijfsleven of tot de kerntaken van de overheid behoort.

Ten aanzien van de gebruikte kanalen voor valorisatie zien we dat er het minste kennis genomen wordt van gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek via de wetenschappelijke media (de journals). Gegeven het aantal beroepsbeoefenaars dat direct toegang heeft tot de relevante journals waarin deze onderzoeken staan, is het aantal beroepsbeoefenaars dat aangeeft deze bronnen tijdens de carrière regelmatig te hebben geraadpleegd toch nog groter dan wij verwachtten. Mogelijk is het begrip ˝wetenschappelijk tijdschrift˝ in de vraagstelling toch wat ruimer opgevat en zijn hierin ook de meer praktisch georiënteerde periodieken door de respondenten betrokken. In dat geval is de grens tussen wetenschappelijke tijdschriften en vakliteratuur in de uitkomsten minder scherp te trekken. De (overige) media worden het meest geraadpleegd. Dit is verklaarbaar vanuit de grote toegankelijkheid tegen lage kosten en vanuit de geconstateerde grote toename in het aanbod van informatie zowel vanuit uitgevers en adviesorganisaties, als vanuit de onderzoeksgemeenschap zelf (blogs, onderzoeksnieuwssites, etc.). Wij voorzien behoefte aan meer overzicht en structuur in dit aanbod. Wij zien de initiatieven van uitgevers om wetenschappelijke artikelen meer toegankelijk te maken en de introductie van een platform zoals Slidetwo dat wetenschappelijk onderzoek koppelt aan ervaringen van experts uit de praktijk, als hoopvolle signalen hiervan.

Daarnaast wijzen wij erop dat de systemen die in dit artikel besproken zijn, tamelijk formeel van aard zijn; het betreft publicaties en georganiseerde evenementen waarop kennis wordt uitgewisseld. Uit eerder onderzoek (Van Helden and Northcott 2010) bleek dat informele communicatie ook van groot belang kan zijn. Met name contacten tussen collega’s zijn een bron van nieuwe inzichten van zowel wetenschappers als beroepsbeoefenaars. In lijn hiermee zou de professionalisering van accountants en controllers gebaat kunnen zijn bij verbetering van de infrastructuur om kennis en ideeën uit te wisselen. De wil tot valorisatie is er (zij het in uiteenlopende mate); de communicatiemechanismen functioneren echter onvoldoende. Met name intensivering van persoonlijke contacten tussen beroepsbeoefenaars en wetenschappers kunnen ertoe leiden dat ook publicaties in allerlei vormen en conferenties deel gaan uitmaken van een levendige kennisinfrastructuur die de brug vormt tussen theorie en praktijk. Onder andere deeltijd-docenten aan universiteiten, die tevens werkzaam zijn in de praktijk, zijn in de positie om kennisuitwisseling tussen de wetenschapen en de praktijk te faciliteren.

Doordat ons onderzoek exploratief van aard is, moeten de resultaten met enige voorzichtigheid worden beschouwd. De steekproef waarop de voorgaande conclusies zijn gebaseerd, is niet aselect en derhalve mogelijk niet representatief. Tevens is de steekproef beperkt tot beroepsbeoefenaars met een specifieke achtergrond (accountancy en controlling) en kunnen derhalve ook niet gegeneraliseerd worden naar andere beroepsbeoefenaars (bijvoorbeeld op het gebied van HR of marketing). Een verdere beperking is dat de vragenlijst gesloten is en geen inzicht geeft in de achterliggende motieven en de ervaren problemen van de beroepsbeoefenaars. Hierdoor kunnen geen sluitende verklaringen worden gegeven voor de (verschillen) in gemeten perceptie omtrent behoefte en gebruik van wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Vervolgonderzoek zou enerzijds inzicht kunnen geven in de stand van zaken met betrekking tot kennisvalorisatie door andere beroepsbeoefenaars en anderzijds meer verdiepend kunnen zijn ten aanzien van achterliggende oorzaken van verschillen in behoefte en gedrag in het gebruik van wetenschappelijke onderzoeksuitkomsten tussen beroepsbeoefenaars als groepen en als individuen.

Tot slot merken wij op dat wij ons beperkt hebben tot de relatie tussen de subsystemen: “ontwikkeling” en “toepassing” van kennis. Uiteindelijk is het echte vraagstuk wat er aan waarde eventueel verloren gaat voor de maatschappij (de “eindgebruiker”), doordat wetenschappelijke kennis onvoldoende benut wordt. Vanuit de intrinsieke beperking van onze studie kunnen wij deze vraag niet beantwoorden; desondanks scharen wij ons achter de stelling dat het creëren van trefpunten tussen de wereld van de wetenschappers, de beroepsbeoefenaars en maatschappelijke sectoren van essentieel belang is. Een open samenwerking en uitwisseling van ideeën kan nieuwe kansen creëren om kennis en creativiteit optimaal te kunnen benutten (Rijksoverheid 2009).