Er wordt onderscheid gemaakt tussen maatschappelijk en bedrijfsonderhoud. ‘Maatschappelijk onderhoud’ richt zich op de vraag hoe kapitaal vanuit maatschappelijk oogpunt in stand kan worden gehouden. ‘Bedrijfsonderhoud’ gaat meer over wat in dat kader van het bedrijf wordt verwacht. Meer specifiek wordt hier bedoeld hoe een accountingsystematiek ontworpen kan worden, waarmee het gebruik en de instandhouding van de verschillende vormen van kapitaal kunnen worden vastgelegd.

De belangrijkste uitgangspunten van het TDL-raamwerk (Rambaud and Richard 2015, p. 100) zijn weergegeven in tabel 1.

2.1.1 Maatschappelijk onderhoud

Maatschappelijk onderhoud is vooral gericht op de instandhouding van de waarde van de verschillende kapitaalsoorten. Het voorbeeld dat wordt gegeven is een bos dat door een houtzagerij wordt gebruikt (natuurlijk kapitaal). Het voorbeeld van de houtzagerij is gekozen, omdat dit een eenvoudig en concreet voorbeeld is om de principes van de TDL uit te leggen. De principes van de TDL zijn gelijk voor zowel natuurlijk als menselijk kapitaal en daarom is er, omwille van de eenvoud, voor gekozen om de uitleg te beperken tot een voorbeeld van natuurlijk kapitaal.

Het bos vertegenwoordigt een bepaalde (maatschappelijke) waarde en vormt daarmee een kapitaalsoort (MU1). De houtzagerij gebruikt deze bomen (resources) in haar productieproces.

Om het kapitaal in stand te houden zal onderhoud aan het kapitaal (het bos) dienen plaats te vinden. Hiervoor dient allereerst een waarde toegekend te worden aan de kapitaalsoort, hetgeen zo nauwkeurig mogelijk dient plaats te vinden (MU2). De procedure voor het toekennen van een waarde geschiedt als volg:

Een groep representanten, bestaande uit verschillende maatschappelijke en wetenschappelijke vakmensen op het gebied van het betreffende (niet-financiële) kapitaal (verder 'representanten' genoemd) gaan samen met de directie van de onderneming na wat de belangrijkste indicatoren zijn om de waarde van de kapitaalsoort te bepalen. In het voorbeeld van het bos kan dan gedacht worden aan het aantal bomen. Vervolgens vindt aan de hand van deze indicatoren een monetarisering plaats waarmee de waarde van het kapitaal wordt bepaald. Hierbij wordt door Rambaud and Richard (2015) aangegeven dat het hier om een mix gaat van objectieve en subjectieve elementen, hetgeen overigens gebruikelijk is in de reguliere accounting (bijvoorbeeld fair value accounting). Daarbij is vooral de totstandkoming van de waardebepaling van het kapitaal cruciaal. Dus, zijn de juiste personen betrokken geweest bij de bepaling van het kapitaal en op welke manier zijn ze tot de waardebepaling gekomen?

Aan het einde van een periode wordt door de representanten opnieuw bepaald of de waarde van het betreffende kapitaal daadwerkelijk in stand is gehouden, op basis van de gedane investeringen (onderhoud). Dit wordt gedaan aan de hand van de vastgestelde indicatoren. Om de kapitaalwaarde van het bos in stand te houden dient ten minste dezelfde hoeveelheid bomen aangeplant te zijn, als er gekapt is. Indien hier niet aan voldaan is (er zijn niet voldoende bomen geplant), zijn hier consequenties aan verbonden. Het bos mag dan bijvoorbeeld niet meer worden gebruikt. Hoe dit juridisch opgelost dient te worden valt buiten de scope van de TDL.

Overigens hoeven de niet-financiële kapitaalsoorten niet beperkt te blijven tot het NMK, maar kunnen hierin ook de andere kapitaalsoorten, zoals besproken in paragraaf 1, worden opgenomen.

2.1.2 Bedrijfsonderhoud

Dit gedeelte gaat vooral in op het onderhoudsgedeelte. Dus, op welke manier dient dit onderhoud door het bedrijf plaats te vinden en volgens welke accountingsystematiek wordt dit vastgelegd?

Allereerst wordt gesteld dat het gebruik van het NMK door een bedrijf impliceert dat het bedrijf verplicht is om dit kapitaal ook te onderhouden (AU1). Als men bomen uit een bos kapt voor het productieproces, heeft men de plicht om deze bomen ook weer aan te planten. De kosten die gemaakt zijn om deze bomen weer aan te planten, worden gezien als investeringen in het natuurlijk kapitaal. Deze kosten worden niet in de winst-en-verliesrekening verantwoord, maar worden geactiveerd op de balans tegen historische kostprijs. Welke kosten in aanmerking komen voor activering voor welke kapitaalsoort, lijkt door Rambaud and Richard (2015) wel vrij ruim geïnterpreteerd te worden. Dit blijkt uit het feit dat door Rambaud and Richard (2015) alle salariskosten geactiveerd worden op de balans. De redenering is dat salaris nodig is om medewerkers in hun dagelijks levensonderhoud te kunnen voorzien. Op grond van deze redenering zou men verwachten dat uitsluitend het gedeelte van het salaris waarmee in een bepaalde minimum levenstandaard kan worden voorzien, voor activering in aanmerking komt. Echter, in de definitie die door Rambaud and Richard (2015) wordt gegeven, worden bijvoorbeeld ook excessieve bonussen hiertoe gerekend. Op de voor- en nadelen van deze systematiek komen wij terug in paragraaf 3.1.3. Doordat deze kosten worden geactiveerd, en daarmee eigenlijk het tegenovergestelde van afschrijving (depreciation) zijn, wordt de activering van deze kosten ‘de-depreciation’ genoemd.

Het herhaaldelijk gebruik van het NMK heeft systematische waardevermindering van deze kapitalen tot gevolg (AU2). Door het geregeld kappen van bomen in een bos, wordt de waarde van deze kapitaalsoort steeds minder (het aantal bomen is immers de indicator voor de waarde). Dit leidt tot periodieke afschrijving. Afschrijvingskosten zijn de enige kosten met betrekking tot het NMK die in de winst-en-verliesrekening worden verantwoord. Alle investeringen met betrekking tot deze kapitaalsoorten worden in eerste instantie immers geactiveerd.

Het gebruik van het NMK is nodig om winst te kunnen maken. De bomen worden omgezet in hout, dat wordt verkocht (AU3).

De rapportage over het NMK en het onderhoud daaraan dienen volledig geïntegreerd te worden in de financiële balans en winst-en-verliesrekening leidend tot één bottom line (winst- of verliescijfer) (AU4) (dit in tegenstelling tot de TBL en andere raamwerken voor integrated reporting die uitgaan van drie of meer bottom lines). Een onderneming heeft de plicht om het NMK in stand te houden. Pas nadat deze instandhouding heeft plaatsgevonden kan een eventuele overwaarde worden toegevoegd aan de financiële winstreserve. Dit betekent dat indien een onderneming winst maakt, dit altijd duurzame winst is. Immers, winst kan alleen ontstaan indien ten minste het NMK in stand is gehouden.

De balans en winst-en-verliesrekening zien er dan uit zoals weergegeven in tabel 2 (vereenvoudigde weergave van appendix C, Rambaud and Richard 2015, p 113):

Tabel 2.

Aangepaste balans en winst-en-verliesrekening volgens het TDL-raamwerk.

2.2.1 Toelichting

In deze toelichting wordt weer uitgegaan van het voorbeeld van het bos. Natuurlijk kapitaal betreft dan de maatschappelijke waarde van het bos, gebaseerd op de monetarisering van de indicatoren (het aantal bomen). De waardevermindering van de natuurlijke bronnen (het aantal bomen) wordt gebaseerd op het aantal gekapte bomen en leidt tot afschrijvingskosten van activa met betrekking tot het natuurlijk kapitaal. Vervolgens leiden de investeringen in het bos (kosten aanplant nieuwe bomen) tot waardevermeerdering. De investering wordt tegen historische kostprijs geactiveerd. De waardering van ‘natuurlijke bronnen’ aan het einde van periode één (T1) aan de debetkant van de balans is dan:

De waarde aan de creditkant van de balans van het ‘natuurlijk kapitaal’ aan het einde van T1 wordt bepaald door de representanten. Hier geldt dat in de ideale situatie de waarde einde T1 gelijk is aan die begin T1. Is de waarde lager (het natuurlijk kapitaal is niet in stand gehouden), dan volgt de discussie of het bos nog wel gebruikt mag worden door het bedrijf. Is de waarde hoger (bijvoorbeeld doordat meer bomen zijn geplant), dan valt deze overwaarde vrij in de winst-en-verliesrekening.

Na de gedane investeringen in de ‘natuurlijke bronnen’ (debet) en de vaststelling van het ‘natuurlijk kapitaal’ (credit) door de representanten kunnen de volgende situaties zich voordoen;

We gaan er hierbij gemakshalve vanuit dat het ‘natuurlijk kapitaal’ aan het einde van T1 gelijk is aan de waarde aan het begin van T1, oftewel het ‘natuurlijk kapitaal’ is in stand gehouden en de eventuele overwaarde is reeds vrijgevallen ten gunste van de winst-en-verliesrekening.

Indien in de winst-en-verliesrekening de omzet groter is dan de vier aangegeven kostencategorieën, dan is er (financiële) winst gemaakt, die wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. Deze winst kan dan als duurzaam worden bestempeld, aangezien deze winst resteert nadat ook het NMK in stand is gehouden.

Samengevat kan worden gesteld dat de TDL is gebaseerd op twee maatschappelijke uitgangspunten (axioma’s) en vier uitgangspunten vanuit bedrijfsperspectief. Binnen de maatschappelijke axioma’s wordt er vanuit gegaan dat naast financieel kapitaal, ook ten minste twee andere vormen van kapitaal zijn te onderscheiden, namelijk natuurlijk en menselijk kapitaal. De waarde van het niet-financieel kapitaal wordt vastgesteld door een groep van experts (representanten) en vindt plaats op basis van indicatoren. Vanuit het bedrijfsperspectief wordt gesteld dat waardevermindering (afschrijving) plaatsvindt door gebruik te maken van het NMK. Het bedrijf heeft de plicht om de waarde van dit kapitaal in stand te houden middels het plegen van onderhoud. Zowel het kapitaal, de afschrijving als de (geactiveerde) onderhoudskosten worden geïntegreerd in de bestaande (financiële) balans en winst-en-verliesrekening.

3.1.1 MU1; Ten minste drie bronnen zijn te typeren als maatschappelijk kapitaal: financieel, natuurlijk en menselijk.

Het benoemen van meerdere vormen van kapitaal is een bestaand fenomeen binnen integrated reporting. Bekende raamwerken zoals het ‘integrated reporting framework’ <IR> van het IIRC (2013) zijn mede gebaseerd op de ‘six capitals’ van Gleeson-White (2014), zoals ook in de inleiding beschreven. Ook binnen <IR> worden deze kapitaalsoorten mede als ‘resources’ gezien. Daarmee beschouwen we dit uitgangspunt als gangbaar binnen integrated reporting en hebben we hier verder geen commentaar op.

3.1.2 MU2; Het onderhoud van deze bronnen van kapitaal vereist een zo nauwkeurig mogelijk ontologisch onderzoek.

Bij dit axioma is de vraag wat nu precies bedoeld wordt met ‘een zo nauwkeurig mogelijk ontologisch onderzoek’. Dan dient allereerst helder te zijn wat het ontologische uitgangspunt van de TDL is. In Rambaud and Richard (2015) wordt de relatie gelegd tussen ontologie en kapitaal. Hoewel het ontologische uitgangspunt niet expliciet wordt gemaakt beperken de auteurs zich tot wetenschappelijke indicatoren, die overeenkomen met een “specifiek ontologisch uitgangspunt: de waarheid kan uitsluitend met objectieve wetenschappelijke termen worden beschreven” (Rambaud and Richard 2015, p. 95). “In overeenstemming met onze pragmatische benadering van ontologisch kapitaalonderzoek en zoals geïllustreerd door het IPCC¹ -proces, zouden alleen institutionele en politieke keuzes op basis van procesmatige legitimiteit kunnen bepalen of een getal al dan niet betrouwbaar is” (Rambaud and Richard 2015, p.107).

Het woord ‘betrouwbaar’ is daarbij medebepalend voor het ontologische uitgangspunt. Het NMK dient volgens de TDL een zo betrouwbaar mogelijk getal te representeren, naar analogie van de ‘true and fair view’-gedachte van financieel kapitaal. Deze ‘representatie’-gedachte die typerend genoemd kan worden voor het positivistische paradigma binnen financial accounting (Vosselman 2014), lijkt bevestigd te worden door het gebruik van het woord/de rol van representanten. Deze groep experts representeert het NMK en bepaalt op zo betrouwbaar mogelijke manier de waarde (van het onderhoud) van deze kapitaalsoorten aan de creditzijde van de balans. Hiermee lijkt een ‘reality out there’ te worden gesuggereerd. Aan de andere kant lijken Rambaud and Richard (2015) ook te erkennen dat er geen objectieve werkelijkheid is, gezien de na te streven consensus onder de representanten, die gezamenlijk bepalen wat de werkelijkheid is.

In hoeverre is het echter reëel om op betrouwbare wijze tot een 'true and fair' gemonetariseerde waardering van het NMK te komen? Wat is bijvoorbeeld de ‘true and fair’-waarde (uitgedrukt in geldeenheden) van een sociaal netwerk, een bepaalde man-vrouwverhouding in leidinggevende posities, het recht op CO₂-uitstoot, biodiversiteit, etc.? Deze zaken zijn niet of heel moeilijk (slechts tegen hoge kosten) te monetariseren. Door raamwerken als <IR> en GRI wordt dit probleem onderkend, waardoor in veel gevallen gemeten wordt in niet in geld uitgedrukte percentages of eenheden (bijv. het percentage vrouwen in leidinggevende posities, de hoeveelheid ton CO₂ etc.). Indien ook dit niet mogelijk is volstaat een kwalitatieve beschrijving (bijvoorbeeld een beschrijving van het sociale netwerk binnen een organisatie).

Los van genoemde technische complicaties, is het daarnaast de vraag of de waarde van het NMK überhaupt wel op betrouwbare wijze eenduidig kan worden bepaald. De representanten stellen samen met de directie de indicatoren op voor de waardering van het kapitaal. Daarbij zou bijvoorbeeld bij de directie een tendens kunnen ontstaan om deze waarden zo laag mogelijk te waarderen. Immers, hoe hoger de waardering, des te hoger de afschrijving en des te lager het (financieel) resultaat. De machtsverhouding tussen representanten en directie wordt dan een bepalende factor voor de vaststelling van het niet-financiële kapitaal, hetgeen ten koste zal gaan van de betrouwbaarheid en de ‘true and fair view’-gedachte. De hoogte van het NMK komt dan tot stand middels sociale interactie tussen directie en representanten en is daarmee sociaal geconstrueerd en lijkt daarmee haaks te staan op de positivistische uitgangspunten van Rambaud and Richard (2015).

Ten slotte lijkt het praktisch gezien vrijwel onmogelijk om voor ieder bedrijf een groep van representanten samen te stellen, die expert zijn op het gebied van de verschillende niet-financiële kapitaalsoorten. Los van de kosten die dit met zich meebrengt, zal ook simpelweg een tekort aan specialisten een praktische toepassing in de weg staan. Overigens wordt deze kritiek ook door Rambaud and Richard (2015) onderkend, waarbij een mogelijke oplossing voor deze kritiek ontbreekt.

3.1.3 AU1; Doordat de onderneming gebruik maakt van natuurlijk en menselijk kapitaal heeft de onderneming de plicht dit kapitaal te onderhouden.

In zijn algemeenheid is op dit uitgangspunt niet veel aan te merken. Echter de specifieke invulling is niet geheel helder en roept vragen op. Zoals opgemerkt in paragraaf 2.1.2. is niet geheel duidelijk welke kosten onder welke kapitaalsoort als 'onderhoud' worden gekenmerkt, behalve dat dit wel vrij ruim wordt geïnterpreteerd. Alle salariskosten worden bijvoorbeeld geactiveerd op de balans tegenover menselijk kapitaal, hetgeen blijkt uit de volgende quote:

“Een essentieel gevolg van het TDL-raamwerk is in dit geval dat de loonkosten verdwijnen.” (Rambaud and Richard 2015, p. 108).

Het voordeel van deze ruime interpretatie is de eenvoud van deze systematiek. Er kleeft echter ook een potentieel nadeel aan. Dit betekent immers dat bijvoorbeeld excessieve bonussen een positieve bijdrage leveren aan de waarde van menselijk kapitaal, resulterend in een mogelijk grotere kloof tussen rijk en arm. Wij hebben daarom twijfels of deze ruime interpretatie van ‘onderhoud’ aan de debetzijde van de balans wel tot daadwerkelijke instandhouding van het niet-financiële kapitaal leidt.

AU2; Het herhaaldelijk gebruik van deze twee kapitaalsoorten heeft hun systematische waardevermindering tot gevolg.

Ook dit uitgangspunt lijkt in eerste instantie voor de hand te liggen, waarbij gebruik van het NMK leidt tot systematische waardevermindering (afschrijving) van deze kapitaalsoorten. Hoewel een onderscheid wordt gemaakt tussen incidenteel en structureel gebruik, wordt niet duidelijk welke concrete gevolgen dit gebruik heeft voor de systematische waardevermindering. Kortom, Rambaud and Richard (2015) maken niet duidelijk op welke manier de afschrijvingskosten concreet berekend kunnen worden, hetgeen echter cruciaal is voor een consistente toepassing van het TDL-raamwerk.

AU3; Het natuurlijk en menselijk kapitaal dat een onderneming gebruikt, is noodzakelijk om haar (winst)doelstellingen te bereiken.

Dit uitgangspunt lijkt niet tot onduidelijkheid te leiden.

AU4; De rapportage met betrekking tot deze twee soorten kapitaal moet worden geïntegreerd in de standaard financiële balans en winst-en-verliesrekening.

Ook dit uitgangspunt lijkt helder te zijn en is naar onze mening juist ook een van de sterke punten van dit raamwerk. Voor zover wij kunnen nagaan is de TDL het enige raamwerk dat daadwerkelijk uitgaat van een geïntegreerde balans en winst-en-verliesrekening en niet zoals gebruikelijk een rapportage per kapitaalsoort, zonder overigens een bijbehorende balans voor het niet-financieel kapitaal, laat staan dat binnen deze raamwerken sprake is van een geïntegreerde balans.

Op basis van de discussie en argumentatie beschreven in paragraaf 3.1.2 zijn wij van mening dat het praktisch gezien vrijwel onmogelijk is om vanuit het positivistische paradigma de ‘true and fair view’ van het NMK vast te stellen. Deze ‘true and fair view’ komt in feite neer op het beprijzen van externe maatschappelijke kosten. Pigou (1920), de grondlegger van het idee van het beprijzen van externe maatschappelijke kosten, bepleit dit beprijzen door de overheid te laten plaatsvinden. Belangrijke kritiek op de theorie van Pigou (1920) stelt dat het bepalen van externe kosten niet eenvoudig is, waardoor de hoogte van de externe kosten voor onderhandeling vatbaar is (Woltjer et al. 2019), hetgeen een van onze kritiekpunten uit paragraaf 3 onderschrijft. Hoewel het beprijzen bij de TDL plaatsvindt middels de inzet van representanten en niet via belastingheffing door de overheid, is deze kritiek ook van toepassing op de TDL. Wij hebben immers betoogd dat de vaststelling van het NMK een onderhandeling is tussen representanten en directie. Wij stellen daarom een alternatieve benadering voor waarbij geen gebruik meer wordt gemaakt van de representanten en waarin de ‘true and fair view’-gedachte voor de vaststelling van genoemde kapitaalsoorten wordt verlaten. Deze alternatieve benadering is voor een belangrijk deel gebaseerd op de opzet van Ostrom (2010), die uitgaat van de empirie in plaats van theoretische concepten. Ze neemt waar dat door onderlinge afstemming vaak vanzelf afspraken ontstaan tussen de betrokkenen, zonder inmenging van de overheid of opgelegde regelgeving. Deze zouden juist verstorend werken. Ze benadrukt dat middels coproductie tussen de belanghebbenden, veel oplossingen ontstaan die voor alle partijen bevredigend zijn. Op basis van empirische studies rond bijvoorbeeld beheer van natuurterreinen en irrigatie concludeert ze dat instituties die gegroeid zijn door het overleg en de ervaring van direct betrokken partijen vaak efficiëntere en rechtvaardigere oplossingen bieden dan van bovenaf opgelegde regels. In de alternatieve benadering die wij voorstellen in het kader van de TDL wordt de waarde van het NMK vastgesteld door de directie. De directie heeft daarbij de volledige vrijheid in de vaststelling van de hoogte van het NMK. De directie heeft dan ook de mogelijkheid om het NMK op nul te waarderen. Hiermee geeft de directie expliciet aan dat geen waarde wordt gehecht aan het NMK. Wij verwachten echter dat hier discussie over zal ontstaan met bijvoorbeeld medewerkers, NGO’s, klanten, overheden, maar ook met (institutionele) beleggers, waar duurzaamheid inmiddels ook een steeds belangrijker thema wordt. Deze discussie refereert aan de coproductie tussen de belanghebbenden, zoals betoogd door Ostrom (2010). Als concurrenten het NMK hoger waarderen, zal mogelijk de neiging ontstaan om het NMK ook hoger te gaan waarderen. Immers, hoe hoger het NMK gewaardeerd wordt, des te aantrekkelijker een bedrijf wordt voor bijvoorbeeld (potentiële) medewerkers, maar ook (institutionele) beleggers. Echter, hoe hoger het NMK wordt gewaardeerd, des te meer dient het bedrijf jaarlijks in het NMK te investeren om het NMK in stand te houden. De kans dat dit tot ‘greenwashing’ leidt, wordt daarmee aanzienlijk verkleind; hier geldt immers ‘boter bij de vis’. Wij gaan er hierbij overigens wel vanuit dat de indicatoren, die de waardevermindering mede bepalen, niet zullen veranderen. Aanvullende regelgeving zal dit moeten borgen.

Hiermee wordt de discussie over de waardering van het NMK een mogelijk belangrijk punt op de directie-agenda. De keuze voor integrated reporting is dan niet meer zo vrijblijvend als nu, waarin het integrated report veelal een bijproduct is. Een bijproduct dat volgens critici van integrated reporting vooral voor ‘greenwashing’-doeleinden wordt gebruikt.

Een ander voordeel van de vaststelling van het NMK door de directie in plaats van door representanten is dat dit niet leidt tot mogelijke draagvlakproblemen bij de directie. In het geval dat vaststelling van het NMK door externe representanten plaatsvindt, kan dit als opgelegd worden ervaren, hetgeen het draagvlak niet ten goede komt.

Door geen gebruik te maken van representanten wordt ook het praktische probleem, beschreven in paragraaf 3.1.2, om voor ieder bedrijf een groep representanten in het leven te roepen, opgelost.

Ten slotte kan worden opgemerkt dat de hoogte van het NMK in principe zonder overheidsingrijpen tot stand komt, indien de door ons voorgestelde wijze wordt gevolgd. Immers, bij de vaststelling van de hoogte van het NMK, zal de directie rekening houden met de verwachtingen van diverse stakeholders. Een te lage vaststelling van het NMK zal bijvoorbeeld leiden tot reputatieschade en daarmee de langetermijn-financiëlewinstgevendheid mogelijk schaden. Een te hoge waardering van het NMK zal leiden tot verhoogde afschrijvingen en zal de kortetermijnwinstgevendheid onder druk zetten. Hierin schuilt echter ook een potentieel nadeel van deze alternatieve benadering. Zonder overheidsingrijpen en/of aanvullende regelgeving zou het echter ook tot een hele lage ‘prijs’ voor het NMK kunnen leiden, waarmee het fundament onder deze alternatieve benadering wegvalt. In dat geval kan worden gedacht aan een bepaald minimumniveau of bepaalde ratio ten opzichte van het totaal kapitaal. Dit minimumniveau zou mogelijk door de overheid kunnen worden opgelegd, wel of niet sector-afhankelijk. Dit heeft echter ook nadelen, zoals bijvoorbeeld het eerder beschreven risico op gebrek aan draagvlak binnen de directie, almede de kritiek van Ostrom (2010) op actief overheidsingrijpen in dit kader. Vandaar dat wij vooralsnog de voorkeur uitspreken voor de benadering waarin de directie de hoogte van het NMK zelf bepaalt en daarbij in gesprek gaat met haar belangrijkste stakeholders.

Het gaat hierbij enerzijds om de activeringscriteria voor de onderhoudskosten voor NMK en anderzijds om de afschrijvingscriteria van deze geactiveerde onderhoudskosten.

Criteria voor activering van de onderhoudskosten voor het NMK worden binnen de TDL niet expliciet benoemd, anders dan dat deze nogal ruim te interpreteren zijn. Zo lijken kosten die niet direct een bijdrage leveren aan de waarde van menselijk kapitaal (bijvoorbeeld alle salariskosten, mogelijk dus ook excessieve bonussen) voor activering in aanmerking te komen, waarmee daadwerkelijke instandhouding van het NMK niet gegarandeerd lijkt. Wij stellen daarom voor om onderhoudskosten uitsluitend te activeren als deze kosten daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de instandhouding of creatie van het NMK. Met betrekking tot menselijk kapitaal kan dan bijvoorbeeld gedacht worden aan de kosten voor training en opleiding van medewerkers. De motivering van Rambaud and Richard (2015) om salariskosten te activeren is dat deze voorzien in het levensonderhoud van de medewerkers. Overwogen kan worden om uitsluitend die salariskosten te activeren die een bepaald minimumniveau aan levensonderhoud garanderen (bijvoorbeeld gebaseerd op het minimumloon) en alles daarboven als salariskosten te beschouwen, die rechtstreeks in de winst-en-verliesrekening worden geboekt. Het vaststellen of kosten wel of geen bijdrage leveren aan de instandhouding of creatie van het NMK is geen gemakkelijke opgave. Hier zal regelgeving voor moeten komen. Echter, in de basis is de discussie over het wel of niet activeren van deze kosten vergelijkbaar met het vaststellen van activeringscriteria binnen de huidige financiële verslaggeving. Daarbij is de waardering als zodanig (in tegenstelling tot de discussie over het wel of niet activeren) van deze onderhoudskosten betrekkelijk eenvoudig, aangezien waardering plaatsvindt tegen historische kostprijs. Dit is een belangrijk voordeel ten opzichte van de meeste bestaande integrated reporting raamwerken, waarin het waarderingsvraagstuk veelal tot praktische problemen leidt.

Anders dan waardevermindering door incidenteel en structureel gebruik worden binnen de TDL geen verdere richtlijnen geformuleerd voor afschrijvingen. Deze hebben echter wel een fundamentele invloed op de vereiste investeringen voor instandhouding van het NMK. Wij hebben daarom gepoogd om een eerste aanzet voor deze richtlijnen te doen. We stellen daarbij voor om regels op te stellen, waarbij afschrijvingspercentages mede bepaald worden door externaliteiten. Incidenten (bijvoorbeeld een bosbrand) kunnen dan leiden tot inhaalafschrijvingen. Anderzijds kunnen afschrijvingspercentages naar beneden worden bijgesteld, indien niet-gemonetariseerde waarde wordt gecreëerd op het gebied van het NMK. Bijvoorbeeld een evenwichtige man-vrouwverhouding in het management, relatief kleine salarisverschillen, etc. Hiermee hebben zowel gemonetariseerde waarden (via activering), als niet-gemonetariseerde waarden (via de afschrijvingspercentages) een positieve dan wel negatieve invloed op het NMK. Ook hier kan worden opgemerkt dat het vaststellen van deze afschrijvingspercentages niet eenvoudig zal zijn. Overwogen kan worden om in eerste instantie een vereenvoudigd raamwerk in te voeren, waarbij bijvoorbeeld alleen belangrijke overheidsspeerpunten worden meegenomen in de activering en afschrijvingspercentages (bijvoorbeeld CO₂-uitstoot, stikstof etc.).

Op basis van bovenstaande aanbevelingen komen we tot een aangepaste tabel van uitgangspunten voor een aangepast TDL-raamwerk. Aangepaste of nieuwe uitgangspunten zijn vetgedrukt.